تاریخچه نایک : ثمرۀ همکاری مربی و شاگرد

نایکی (Nike) پیش تر تحت عنوان «بلو ریبن سپورتس» (Blue Ribbon Sports یا RBS) فعالیت می کرد. این شرکت در سال ۱۹۶۴ توسط فیل نایت (Phil Knight) و بیل بوورمن (Bill Bowerman) تأسیس شد و تاریخچه نایک آغاز شد. فیل نایت یک دونده ی نیمه استقامت بود که در شهر پورتلند (Portland) ایالت اورِگِن (Oregon) آمریکا متولد شد. بیل بوورمن نیز مربی فیل نایت بود. بوورمن در اوقات فراغت خود به دنبال طراحی کفش هایی بود که بتواند عملکرد شاگردهای خود را توسط آن افزایش دهد.

ترکیب و راهکارهای فراوانی برای طراحی توسط او به کار گرفته شد اما نتایخ خوشایندی کسب نمی شد. در همان زمان فیل نایت به دانشگاه استنفورد (Stanford University) رفت تا تحصیلات خود را در رشته ی MBA و گرایش مدیریت مالی به اتمام برساند. او در آنجا مقاله ای در خصوص تولید کفش در ژاپن و روند رقابت خرده فروشان با نشان های تجاری معتبر آلمان نوشت.

ثمرۀ همکاری مربی و شاگرد

مقاله ی فیل نایت در آن سالها با کم لطفی روبرو شد. از همین رو خود او تصمیم گرفت تا دست به کار شود. وی شروع به واردات کفش از ژاپن و فروش آن در منطقه ی خود کرد. نایت سعی کرد تا سهام خود را از فروش کفش به مربی پیشین یعنی بوورمن بفروشد. بوورمن به این کار علاقه ی زیادی نشان داد و به جای خرید سهام، شراکت خود را با شاگرد قدیمی اعلام کرد. بدین ترتیب، تقسیم شدن سهام شرکت به صورت ۵۰-۵۰ در تاریخچه نایک ثبت شد. کسب و کار مربی و شاگرد در ابتدا بسیار کند پیش می رفت. با این وجود میزان فروش شرکت در سال ۱۹۶۵ به رقم قابل توجه ۲۰ هزار دلار رسید.

ابتدای مسیر نایکی

هنگامی که تجارت کوچک بوورمن و نایت رونق گرفت آنها تصمیم بزرگ تری اتخاذ کردند. این دو به دنبال راه اندازی علامت تجاری و خط تولید کفش خود بودند. پس از گذشت چند سال بالأخره در سال ۱۹۷۱ کفش های جدیدی توسط آنها طراحی شد. کفش های ورزشی جدید سبُک وزن بودند. به علاوه خاصیت جدیدی در کف آنها وجود داشت که این کفش ها را متفاوت از نمونه های دیگر می کرد.

کف کفش های جدید بوورمن و نایت دارای برجستگی های خاصی بود که باعث اصطکاک بیشتر موقع حرکت می شد. آنها در سال ۱۹۷۲ به صورت رسمی کفش های خود را در ایالات متحده برای فروش عرضه کردند. نایکی بخش زیادی از موفقیت خود را مدیون همین طراحی اولیه است.

اولین کفش و اولین آثار موفقیت

اولین سفیر نام تجاری شرکت، استیو پریفونتین (Steve Prefontaine) بود. پریفونتین طی سال های ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۲ هفت رکورد ۲ هزار متر تا ۱۰ هزار متر را در آمریکا ازآن خود کرد. این دونده از کفش های جدید نایکی استفاده می کرد.

چندی نگذشت که تکنولوژی نایکی ایر (Nike Air) در سال ۱۹۷۹ معرفی شد. این تکنولوژی باعث شد که نایک هرچه بیشتر در عرصه ی رقابت دشوار آن دوره موفق ظاهر شود. موفقیتی که در این دوره متوجه نام تجاری نایکی شد فوق العاده بود. همین موفقیت عاملی بود که در سال ۱۹۸۰ برای اولین بار محصولات نایکی عرضه ی عمومی شود. نایکی ایر به شرکت اجازه می داد تا بالشتک های هوا را در زیر کفش های خود تعبیه کنند و راحتی فوق العاده ای برای صاحب کفش به ارمغان بیاورند.

نام تجاری آنها کم کم جای خود را در میان مردن باز کرد و محبوبیت فراوانی پیدا کرد. مردم کفش های این شرکت را تهیه می کردند و به همدیگر پیشنهاد می دادند. این گونه بود که در سال ۱۹۸۲ نایکی به مقام اول تولید کفش های ورزشی در ایالات متحده نائل آمد.

لوگو یا نشان تجاری نایکی

لوگو و شعار نایکی بسیار متفاوت و منحصر به فرد است. علامت تیک آنها تقریباً برای همه آشناست. شعار نایک هم «فقط انجامش بده» (Just Do It) است. این شعار و لوگو به زودی در تمام نقاط آمریکا نفوذ کرد و امروز هم بیشتر مردم دنیا با آن آشنایی دارند.

در سال ۱۹۷۱ فیل نایت به یک دانشجوی طراحی گرافیک به نام کارولین دیویدسون (Carolyn Davidson) مراجعه کرد. فیل نایت از دیویدسون خواست تا لوگو را در مدت کوتاهی طراحی کند. بدین ترتیب پس از ارائه ی طرح های مختلف لوگوی معروف نایکی انتخاب شد. جالب اینکه دیویدسون برای طراحی این لوگو تنها ۳۵ دلار دریافت کرد. لوگویی که اکنون یکی از باارزش ترین لوگوهای جهان بشمار می رود.

استعدادهای بزرگ پشت نام تجاری نایک

^{مایکل جردن (چپ) و تایگر وودز}

در سال ۱۹۸۵ شرکت برای یک بازیکن تازه کار NBA به نام مایکل جردن (Michael Jordan) کفش های اختصاصی طراحی کرد. جردن اکنون به یکی از شاخص ترین ورزشکاران رشته ی بسکتبال و یک افسانه تبدیل شده است. افزایش شهرت جردن در آن سال ها باعث شد که نایکی وارد مرحله ای جدید شده و فروش شرکت به شدت افزایش یابد.

چندی نگذشت که نایکی به عرصه ی طراحی پوشاک و لوازم جانبی ورزشی نیز روی آورد. این شرکت با تیم های متعددی از جمله تیم ملی فوتبال برزیل، تیم ملی فوتبال زنان و مردان آمریکا قرارداد تجاری امضا کرد.

اما تاریخچه نایک به همینجا ختم نشد، در سال ۱۹۹۶ آنها با یک گلف باز تازه کار به نام تایگر وودز (Tiger Woods) قرارداد امضا کردند. ارزش این قرارداد سالانه ۵ میلیون دلار بود. همان طور که می دانید تایگر وودز آمریکایی هم اکنون یکی از مشهورترین و موفق ترین چهره های گلف تاریخ محسوب می شود.

یکه تازی در جهان ورزش

این شرکت محبوب به عرضه ی محصولات منحصر به فرد خود ادامه داد. آنها در سال ۲۰۰۰ کفش های نایکی شاکس (Nike Shox) را روانه ی بازار کردند که با استقبال بسیار خوبی در جهان مواجه شد. امروزه نایکی به یک امپراتوری در دنیای ورزش تبدیل شده است. ورزش های متفاوتی از جمله تنیس، بسکتبال، فوتبال، کریکت و دو میدانی در سیطره ی این نام تجاری بزرگ قرار دارند.

اشتیاق بوورمن برای یافتن راه حل بهتر جهت طراحی کفش و تجارت کوچک شاگرد او فیل نایت اکنون در تعامل با یکدیگر رشد پیدا کرده است. این تعامل به ساخت شرکتی منجر شد که اکنون شناخته شده ترین و بزرگترین علامت تجاری جهان در زمینه ی ورزش بشمار می رود. طبق رده بندی شرکت و مجله ی تجاری فوربز (Forbes) در سال ۲۰۱۶، نایکی با ارزش ترین نشان تجاری ورزشی در جهان بود. ارزش این شرکت ۲۷ میلیارد دلار تخمین زده شد.

زیرمجموعه ها و طرفداران

نایکی شرکت های بزرگی را نیز در مسیر موفقیت خود بالا کشیده است. شرکت آمبرو (Umbro) یکی از آنهاست که در سال ۲۰۰۷ به ارزش ۲۸۵ میلیون پوند توسط نایکی خریداری شد. کانورس (Converse Inc) و هارلی اینترنشنال (Hurley International) نیز دو شرکت تابعه ی بزرگ نایکی هستند.

ورزشکاران بسیاری در جهان توسط این شرکت حمایت می شوند و قرارداد تجاری با آن بسته اند. وین رونی (wayne rooney)، کریستیانو رونالدو (Cristiano Ronaldo) و نیمار {کوچک} (Neymar jr) ستاره های بزرگ دنیای فوتبال هستند که با نایکی قرارداد دارند. همچنین بیش از ۴۵ هزار نفر در سراسر جهان به استخدام نایکی در آمده اند. ترکیبی از نوآوری، سرمایه گذاری به موقع و کیفیت فوق العاده ی محصولات باعث شده که نایکی برای سال ها بر قله ی علامت های تجاری ورزشی باقی بماند و سالیانه صدها میلیون دلار سود داشته باشد.