خشونت در بازی های رایانه ای ، آری یا خیر؟

ظهور بازی های سالم

کنسول جدید نینتندو که با نام WII یا همان (ما) شهرت یافته بود این بار برعکس بقیه کنسول های بازی مستقیما در دل خانواده های ما بازیبازان نیز جا پیدا کرد. این دستگاه بازی محبوب و پرفروش که کنترلری شبیه ریموت تلویزیون داشت(چرا که بنا به گفته سازندگان هر شخصی در هر سنی این ریموت های کنترل را لااقل یک بار در درست گرفته است) و بازی های آن مصادف با حرکات فیزیکی و بدنی بازیباز بود و اعضای خانواده و دوستان را گرد هم می آورد تا در قالب یک بازی مرفه و بدون خشونت با فضایی شاد به رقابت با یکدیگر بپردازند.

این کنسول در آن دوران بحبوحه مخالفت بسیار با صنعت بازی سازی باعث شد کارشناسان کمی به فکر فرو بروند و بگویند شاید اشتباه کردیم. گویا کارشناسان همه جای این ینگه دنیا این خصلت ایرانی جماعت که هیچ وقت اشتباه نمی کند را نیز دارا هستند. آن ها بدین فکر افتادند که زبانم لال میتوان از این تکنولوژی در راستای بهبودی وضع جسمانی و یا نزدیک شدن اعضای خانواده به یکدیگر استفاده کرد . این مساله پدیده ای بود که تا پیش از آن به این شکل در بازار بازی ها با آن مواجه نشده بودند. به همین روی بود که دو رقیب کنسول بازی سازی نینتندو یعنی سونی و مایکروسافت متعلقات جانبی برای کنسول های اصلی خود یعنی پلی استیشن ۳ و ایکس باکس ۳۶۰ تدارک دیدند که راه همین WII را پیش میگرفتند و تحرک و شادی بخشی عنصر اصلی بازی هایشان بود.

البته کم کم بازی های خشنی هم وارد این جور دستگاه ها شد که با فروش کم و استقبال ناچیز مخاطبین نشان داد که وارد بازار اشتباهی شده اند.هیچ آدم عاقلی دلش نمی خواهد مثلا با دستانش گردن یکی را خفه کند و طرف کف و خون بالا بیاورد. چه در دنیای بازی چه در دنیای واقعی. این ماجراها تا امروز که نسل جدید کنسول ها و بازی ها وارد شده ادامه دارد.

بازی های رایانه ای و نقش آن در عوامل مختلف

بازی های رایانه ای مساله ایست که همیشه لا اقل در کشور ما دست کم گرفته می شود.چه از بعد اجتماعی و روانی چه از بعد اقتصادی. ما غافل از تاثیرات مهم اقتصادی و اجتماعی و حتی سیاسی آن در دنیا هستیم. بازار پرسود و میلیاردی این بازی ها را که حتی در دوران رکود اقتصادی چند سال پیش دنیا نه تنها افت نکرد که هیچ و بالاتر هم رفت را نادیده میگیریم.

اما در مورد همین انگ خشن شدن نسل جدید از بازی ها … واقعیت امر اینست که که میتوان از شاهنامه فردوسی هم خشونت را یاد گرفت. می توان از رومیئو و ژولیت بی تربیتی یاد گرفت تا عاشقی یا حتی از سیندرلا فقط تجمل گرایی اش را فهمید. این عقل ماست و تربیت ماست که به ما میگوید چه چیزی را ببینیم و از آن پیروی کنیم. البته منکر تاثیر رسانه ها که بازی ها هم جزو آن دسته قرار میگیرند نیستیم.اما بدین وسعت و شکل که در تاریخ مثل پتک بر سر بازیبازان و بازیسازان کوفته می شود نیست. این جنبه مخاطب و چگونگی روند و استفاده آن ها از تکنولوژی هم بی تاثیر نیست. خیلی از تکنولوژی های امروزه زمانی از بمب اتم مخرب تر به حساب میامدند . البته که تاثیر فرهنگی این وسایل شاید از بمب هم بدتر باشد ولی آیا تاثیرات خوب آن را میتوان نادیده گرفت؟

اینکه ما از این تکنولوژی ها آن طور که باید و شاید بهره نمیبریم تقصیر کیست؟ مخاطب آن،بازار آن و تکنولوژی آن به طور کمابیش محیاست!پس چرا فقط کارمان منهدم کردن و ممنوع کردن آثار خارجی و گفتن از ضرر و زیان آن ها باشد؟ تولید آثار داخلی در زمره بازی های رایانه ای نیز که سالهاست در تکاپو به سر می برد .کاوش ها و تحقیقات بسیاری شده که خشونت هایی که گفته می شود پیامد انجام بازی های رایانه ای خشن است؛لحظه ای و گذرا و مثل هر نوع برخورد دیگری در طول روز می باشد.این لحظات گذرا قرار نیست فرق بین واقعیت و تخیل را از افراد بازیباز بگیرد.قرار نیست خشونت لحظه ای که در طول زندگانی مان بارها و بارها گریبانگیر ما می شود نشان دهنده بیمار روانی بودن یک بازیباز باشد. این درست که هرچه حد و اندازه ای دارد و هیچ کس نباید مثل آن جوان کره ای ۷۲ ساعت پای بازی بنشیند تا در زندگی رسما گیم اور شود!

ولی در این دنیای امروزه که همه کودکانمان یک کانال زده اند برای خودشان یا در کانال های تلگرام و شبکه های دیگر هر چیزی به دستشان می آید و میبینند و روز به روز تنبل تر می شوند چی بهتر از یک بازی رایانه ای که هم ماهیچه های مغز و به قول استاد پوارو فسفرهای خاکستری مغز را به لرزش در آورد و هم تخیل و رویا داشتن را به ما بیاموزد؟ ( این زبان شیرین فارسی اگر این “و” را نداشت من الان باید جملات بالا را تبدیل به ۴ ۵ تا جمله نقطه دار می کردم. شاید ویراستارمان این کار را بکند.بالاخره ما باید غلط بزنیم که اون هم از جایی نون در بیاره)

تخیل و بازی های رایانه ای

انیشتین می گوید انسان بی تخیل یک مرده متحرک است. دقیقا همان زامبی خودمان. این که مرز بین واقعیت و بازی ها روز به روز بیشتر به هم نزدیک می شود (به عنوان مثال با پیشرفت روزافزون تکنولوژی واقعیت مجازی که این روزها بازار بسیار داغی هم دارد عملا این مرز به یک باریکه مو تبدیل شده است) شاید در نگاه اول نگران کننده و. حتی ترسناک باشد اما این صنعت بارها و بارها در مسایل مختلف از هنرهای دیگری مثل سینما و ادبیات پیشی گرفته و الهام بخش آثاری به یاد ماندنی در این دو حوزه بوده و یا از نظر فروش رکورد شکنی هایی کرده است.

استفاده ای که از پتانسیل یک اثر ادبی در بازی ها می شود همواره بیشتر از سینما ست چرا که محدویت زمانی دو یا سه ساعته را ندارند. به طوری که مثلا دنیای سرزمین میانه کتاب ارباب حلقه ها آنچنان در صنعت بازی های رایانه ای گسترش پیدا کرده که طرفداران آن به تدریج بیشتر از آثار کتاب و سینمایی اثر می شوند. این ها همه نشان دهنده اهمیت این قضیه و محبوب بودن این تکنولوژی است. بیایید تخیل را از نسل بعدی اسان ها نگیریم بلکه به آن شکل درستی ببخشیم و نحوه استفاده از این تخیل را آموزش دهیم و از آن در آمد سازی کنیم. نمایشگاه تهران گیم که چند روز پیش برگزار شد شاید اولین گام درست بعد از این همه سال باشد. باور کنید می شود از بازی و بازیباز در جامعه حمایت کرد و کماکان مخالف سیاست های غلط  در بعضی بازی ها و تاثیرات بد آن نیز بود. چند سال پیش در یک مجموعه آموزشی نخبگان کار می کردم و مدیر با سابقه اش حرف خوبی زد: ((ما در تبلیغاتمان مادرها و پدرها را نگران می کنیم و کاری میکنیم که فکر کنند اگر بچه شان را کل تابستان سر کلاس و درس و علم نفرستند گناه کردند. )) حالا که کنکور تمام شده و تابستان رسما برای اکثر قشرها شروع شده بیایید خلاقیت را با انتخاب دستگاه بازی مناسب و بازی های خوب در کنار کلاس های آموزشی به عنوان یک تفریح سالم شروع کنیم. چه برای خودمان چه برای عزیزانمان.

تابستان بهترین زمان آشتی با بازی های رایانه ای

همیشه در آغاز تابستان بازاردستگاه های بازی و خود بازی های رایانه ای در ایران گران می شود (نقل همان گرانی هندوانه در شب یلدا که هیچ جوره با عقل جور در نمیاید)اما در بازار بامیلو میتوانید هم دستگاه و هم بازی ها را با یک تخفیف خوب تابستانه تهیه کنید و اسیر این بازار عجیب و غریب گرانفروشی در آستانه تعطیلات نشوید. نگران هم نباشید که نکند با این کارتان دستی دستی خشونت بازی های رایانه ای را وارد خانه تان می کنید. بازی ها و بازی کردن را از هر زاویه نگاه کنیم خیلی بهتر از اکثر تفریحات امروزی است. ورزش و کتابخوانی به کنار ولی این که دایم نهی و نفی کنیم چیزی را(در اینجا گیم ها را) که مثل همه علوم و هنرها و صنعت ها هم وجهه خوبی دارد و هم بد چاره کار نیست. البته نگران این هم باشیم که قدرت تخیل بشر به جایی کشیده نشود که روزی انسان فقط و فقط در رویا زندگی کند و بازی کند.